Sektörde hep takograf kalibrasyonu olarak konuşulsa da, yapılan işlemin doğru adı ‘’Takograf muayenesi’’ dir. Muayene 5 aşamalı bir işlemdir. Kalibrasyon (Ölçüm doğrulama) ise muayene işleminin 4 ncü ve en önemli aşamasıdır. Kalibrasyon da bulunan sapmalar tolerans dışında ise, işlem baştan tekrarlanır. Bu aşamalar şu şekilde özetlenebilir.;
- Kontrol.
- Ölçüm ve tespit.
- Programlama.
- Kalibrasyon (Ölçüm doğrulama).
- Damgalama ve belgeleme.
2010 yılında takograf uygulaması başladığında, yarım otomatik bir sistem kullanılarak yapılan takograf kalibrasyonunu izledim.Defalarca denenmesine rağmen, muayene 60 dakikadan önce tamamlanamadı. Ama bizim takograf servislerinden 1 dakikada işlemi tamamlayanlar vardı ve halen var. Bunun üzerine Almanya ve İngiltere’de faaliyet gösteren servisler ile yazıştım. Gelen cevaplara göre, herşeyin manuel yapıldığı bir yöntemde işlem 60-120 dk da, otomatik bir sistemde ise 30-60 dk sürer şeklinde idi. Daha sonra, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın asgari 40 dk olacak şeklinde bir düzenleneme yaptığı söylendi ama belgesini görmedik.
Takograf uygulamaları konusunda örnek ülkeler olarak, Almanya, İngiltere,İspanya ve Polonya anılır. Bir Polonya firması olan İnelo’nun websayfasında bu konu ile ilgili olarak bazı bilgiler buldum. Tarih 17 Haziran 2023. Yani çok güncel bir bilgi. Bu bilgiye göre; ‘’Genel olarak, takograf kalibrasyonu bir- iki saat sürer. Bu süre zarfında uzman personel, takografın düzgün çalışması için bir seri kontroller yapar ve testler uygular. Bu işlemlerde; sensörlerin kalibrasyonu yapılır, mesafe, hız , zaman ve çalışma sürelerini kaydı gibi çeşitli fonksiyonlar test edilir.’’
Bu işlemler doğru şekilde yapıldı ise, aracın servise giriş ve çıkış kilometreleri arasında enaz 2 km fark oluşur. Kısaca; bir kalibrasyon işlemi 40 dakikadan az sürmüş ise ve servise giriş-çıkış km’leri arasında hiç fark yoksa, kalibrasyon işlemi mevzuata uygun yapılmamıştır. Burada dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise; bazı servisler, işlemleri yapmadıkları halde aracın km bilgisini elle girebilmektedirler. Ama bunu da tespit etmek kolaydır. Bu nedenle Avrupa ülkelerinde ceza yiyen firmalarımız vardır. Avrupa bölgesinde çalışan firmaların dikkatli olması önerilir.
Bilal Yeşil
Elektrik Elektronik Mühendisi
