Türkiye’nin en önemli kış eğlenceleri arasında yer alan ve başta Ege Bölgesi olmak üzere Marmara ve Akdeniz Bölgesi illerinde asırlardır devam eden deve güreşleri sadece bir eğlence değil aynı zamanda önemli bir Yörük kültürü olarak devam ediyor.
Aydın’da yaşayan 36 yaşındaki Melik Gezer, ülke genelindeki tüm develeri en ince ayrıntısına kadar tanıyıp biliyor. Güreşlerde develerin çatım işlerini başarıyla gerçekleştiren Melik Gezer’in develerle ilgili bilgileri görenleri şaşırtıyor. Ülke genelindeki yaklaşık 3 bini havutlanmış güreşen, 2 bini ise henüz havutlanmamış toplam 5 bine yakın deveyi en ince ayrıntısına kadar bilen 36 yaşındaki Melik Gezer, 30 yıldır gerçekleşen tüm müsabakaları da en ince ayrıntısına kadar hatırlıyor.
Yıllardır Ege Bölgesi’neki deve güreşlerinde hangi devenin hangi deve ile karşılaşacağını belirleyip binlerce kişinin keyifle güreşleri izlemesini sağlayan Melik Gezer, “Ben 1985 doğumluyum, Amcam Mustafa Gezer 1980’li yıllarda deve alıp güreştirmeye başlamış. Kendimi bildim bileli develerin içindeyim. Babam da 1990 yılından bu yana develerle ilgileniyor. Babam İsmail Gezer, Akın Pazarlıoğlu ile orta hakem idi. Ben de onların yanında yetiştim. Yaklaşık 30 yıldan bu yana tüm develeri tanırım. Hangi devenin hangi oyunu yaptığını, ve güreşlerde rakiplerini hangi oyunla yendiğini bilirim. Deveye ve güreşlere olan ilgim nedeniyle askerden geldikten sonra pek çok güreşte de çatımları ben yaptırmaya başladım. Oldukça isabetli ve denk çatımlar yapıyoruz. İzleyici de benim yaptığım çatımları keyifle seyrediyor” diye konuştu.
Kaynaklara göre Türkiye’de Batı Anadolu’da asırlardır devam eden deve güreşleri bnlerce kişinin katılımı ile festival havasında gerçekleşiyor. Tarihte ilk defa Germencik’te yapılıp diğer bölgelere yayıldığı belirtilen deve güreşleri, tek hörgüçlü dişi “yoz” develer ile “buhur” adı verilen çift hörgüçlü erkek develerin çiftleşmesinden meydana gelen ve “Tülü” adı verilen erkek develer arasında yapılıyor. Bu develer yalnızca güreş için “Savran” denilen deve bakıcıları tarafından yetiştiriliyor. Güreş develeri tıpkı atlarda olduğu gibi soya dayalı olarak seçiliyor. Pehlivan olacak Tülüler’in güreşçi develerin kanından olmasına özen gösteriliyor. Güreşler ilk olarak daylak denilen henüz havutlanmamış olan develerle başlarken havutlanmış develerde ayak, orta, başaltı ve baş olmak üzere 5 ayrı kategoride gerçekleştiriliyor.
Türkiye’de Aydın deve güreşlerinin merkezi olarak biliniyor.
İHA
